DARES; noodcommunicatie

[elsinga]

Ik heb zelf enige ervaring als centralist op Scouting evenementen (Roverway en Nawaka) en het is best lastig om de communicatie in goede banen te leiden. Niet alleen om zelf de structuur en rust er in te houden, maar ook de geoefendheid van de mensen in het veld verschilt nogal eens. En met name de mensen met weinig ervaring en/of een grote mate van eigenwijsheid maken het niet makkelijker. Voorbeeld: een arts die niet meld dat hij/zij ter plekke van een incident is, dat zorgt voor onzekerheid en meer communicatie (vragen naar de status en zo) dan als er gewoon netjes aankomst en vertrek gemeld worden.

Wat PA1AIS al zegt: trainen! En dat hoeft niet gelijk Marcom A of B te zijn (al is bijvoorbeeld Marcom B niet heel lastig), maar vooral radio discipline is wel nodig. Daar kun je tijdens een normaal QSO met meerdere amateurs prima mee oefenen (en in een ronde met rondeleider nog beter). Dat is wat de Amerikanen heel goed doen, die hebben wekelijks een georganiseerd net en ook de communicatie tijdens evenementen richten ze in alsof het een incident is. Want alleen door te oefenen krijg je dit er zo goed in dat het tijdens een chaotisch moment ook goed blijft gaan.

[PA3CQN]

Stress is een raar iets: je weet pas echt hoe je reageert als het daadwerkelijk zover is. Ik heb professionals in paniek zien raken en gewone mensen juist heel doelgericht zien reageren. En dan heb ik het nog maar over ( relatief lichte ) incidenten, en niet over echte rampen want een ramp of groot incident heb ik gelukkig nooit meegemaakt.

Maar dat gezegd hebbend: ik vraag me wel af of mensen zich voldoende realiseren wat het nu precies inhoud om in zo'n situatie te raken. Een ramp betekent niet dat iemand zijn enkel verstuikt heeft. Een ramp is als je bv om je heen de lichaamsdelen ziet, van links en rechts gegil van mensen die dood liggen te gaan, je er niet bij kunt omdat de zaak in de fik staat, je hulpeloos toekijkt en je achteruitdeinzend tegen een moeder met een dode baby op de arm botst.
Wie wel eens een Lotus-oefening als toeschouwer heeft gezien begrijpt vast waar ik het over heb. Je weet dat het nep is, maar toch .. ergens diep van binnen reageer je. Of kijk anders eens naar de beelden van de zoveelste bomaanslag in onrustig gebied.

Dat klink allemaal vergezocht en zal door sommigen zelfs als ongepaste tekst gelezen worden maar het is wel wat je te wachten kan staan als je bij een ramp betrokken raakt. Dan is die apocalyps geen bioscoopfilm of journaal-item meer. Of je dan adequaat kunt reageren/functioneren zonder dat je voor zulke situaties getraind bent is nog maar de vraag. Het is zelfs de vraag of dat iedereen lukt met de benodigde training, want vrijwel niemand heeft echte ervaring met een ramp. Maar goede training is wel een solide basis om aangeleerde automatismen hun werk te laten doen en biedt tenminste enig houvast.

Ik denk dat AIS een heel sterk punt heeft.

[PE1PQX]

Ik heb de nodige trainingen waterhulpverlening en EHBO gehad, maar zou het 'bij God' niet weten hoe ik reageer als wij (Reddingsbrigade Emmen) zouden assisteren bij een ramp en ik zie dit alles; overleden slachtoffers, slachtoffers met zwaar trauma enz.
Training/opleiding is één ding, ervaring en kunde een tweede.

Om ook even in te haken om PA1AIS met zijn (mooie!!) bezigheden binnen de KNRM.
Ja, KNBRD en KNRM zijn 2 totaal verschillende organisaties maar hebben zeker grote raakvlakken met elkaar!
In het verleden beconcurreerden de KNRM en bij de Reddingsbrigade Nederland (nieuwe benaming KNBRD, RN in het kort) aangesloten reddingsbrigades elkaar op de Nederlandse stranden. Er was zelfs heel kort sprake dat de KNRM onderzocht of ze de taken aan het strand konden over nemen van RN. Deze concurrentie is gelukkig al erg lang van tafel.
Laatste jaren zie ik (gelukkig!!) een prima samenwerking waarbij wanneer het nodig is op elkaar terug kan vallen mocht het nodig zijn. Immers het doel is vrijwel het zelfde: "Het voorkomen en bestrijden van de verdrinkingsdood"
Zoals PA1AIS terecht opmerkte is de KNRM beter uitgerust voor reddingen 'verder op zee', en de reddingsbrigade 'dichter op het strand'. In het grijze gebied er tussenin kunnen we (RN en KNRM) elkaar prima aanvullen voor zover ik de kennis er van heb. Ook hier zou ik willen pleiten voor gezamenlijke oefeningen om elkaar goed te leren kennen, niet alleen kwa kennis maar ook kunde en materieel.

Maar vergeet niet dat RN de laatste jaren hun diploma en brevettenlijn en organisatie sterk aan het professionaliseren is omdat deze lang in de vorige eeuw is blijven hangen. Deze 'upgrade' is zo goed als voltooid maar er zijn uiteraard altijd verbeteringen mogelijk.
De diploma's en brevetten (Brevetten 1-6, diploma's KNBRD A en B zijn vervangen door de reeks 'zwemmend redder', 'junior redder', 'lifesaver' en aangevuld met verschillende lifeguard diploma's) en de samenwerkingen met veiligheidsregio's en daarmee indirect Miniserie van Binnenlandse Zaken zijn aangehaald.
De lifeguard diploma's zijn tegenwoordig gelijkgesteld aan een beroepsdiploma/vakdiploma. Lifeguard-pool (of Zwemmend-redden voor Zwembaden) is zelfs een vereiste voor adequaat toezicht aan het zwembad.

Terug naar DARES/zendamateurs tijdens calamiteiten.
Her en der lees/zie ik niet veel goede dingen over DARES, veelal haantjesgedrag en 'we doen het zo en niet anders!' (op een arrogante toon). Jammer...
Vanuit RN weet ik dat er landelijk meerdere reddingsbrigades beschikbaar zijn voor 24/7 oproepen in geval van (water) calamiteiten. Drenthe heeft één zo'n brigade (Nijeveen) omdat die redelijk dicht op Zwolle/IJssel en omgeving zit. Provincie Groningen heeft er voor zover ik weet 2: Groningen zelf en Appingedam.
In een calamiteitengebied zijn vaak wel zendamateurs aanwezig, en zet daar nu gewoon een aggregaat neer bij stroomuitval en je hebt gewoon een 'instant communicatie-punt' ook voor verder weg (bijvoorbeeld >20km), want er staat vaak al een mast en radio-apparatuur is aangesloten aanwezig, of in korte tijd zend-klaar te maken.
Verder zijn er VRZA en VERON afdelingen die voor een velddag (weekend) de spullen klaar hebben liggen voor transport en opbouw waar nodig, zelfs complete contest stations. Ook hier kun je gebruik van maken om zo een (landelijk dekkend?) berichten-net te creëren. Packet/APRS is een medium dat hier uitermate geschikt voor is.

Heb je voor zoiets DARES nodig?? Nee, ik vind van niet. Hoewel ik wel de doelstelling snap en kan onderschrijven.

Maar goed... dit zijn mijn 2 centen.

[PE2AAB]

Misschien nog even goed om toe te voegen dat het huidige mobiele netwerk niet meer investeert in het toepassen van backup batterijen. Dit was een kostbare zaak (batterijen controleren, onderhouden en vervangen).
De diverse RBS'sen in den lande zijn voor een groot deel batterijloos. Spanning weg; netwerk weg. Uiteraard is een noodoproep van een abonnee X ook mogelijk via netwerk Y maar als die in dezelfde regio staat waar de spanning is uitgevallen dan snap je uiteraard wel dat dat geen soelaas biedt.

[pe1cmo]

Als je bij rampen wat wil gaan doen, dan moet er zo wie zo discipline in de groep zijn, en dat bereik je deels met oefenen, en deels moet je kijken of de mensen er wel geschikt voor zijn, dus niet zomaar iedereen aannemen die zich aanmeld omdat je mensen nodig hebt.

Ik heb zelf de nodige jaren bij de brandweer gezeten, en ja als het wat groter is dan een containerbrand dan moet je wel eens wat moeite nemen om alles rustig te krijgen. Daar wordt het gedaan door lagen, van brandwacht (spuitgast) naar bevelvoerder (onderofficier), pelotonscommandant (officier) naar compagnies commandant (hoofdofficier) en daarbij de assisterende eenheden. En er wordt veel geoefend om dit op de rit te krijgen, zowel in het klein, als groot als communicatie als maquette en playmobil poppetjes. (dus op schaal)
En af en toe wat lotus er bij, om het wat bloediger te maken (met ketchup)

Dus veel oefenen en een echte leermeester er bij betrekken, liefst uit verschillende disciplines. Daarna heb je er misschien wat aan. Daarbij moet je ook zendamateurs het hoofd kunnen bieden die op jouw kanaal inschakelen om te vragen wat je aan het doen bent, of erger nog, vragen of je op wil rotten omdat je daar niet hoort. (en dat is praktijk dat ik heb meegemaakt tijdens een rampen inzet, (compagnie inzet grote brand), dat een PD nuller op het brandweer kanaal inschakelde om te zeggen dat we daar niet horen. (Was toen 146.0125 MHz, direct naast de 2 meter band en van 146 - 147 was rampenbestrijding). Gelukkig kon ik die amateur en nadat ik hem verteld had dat jij niet op 146 mocht komen haakte hij af. (ik heb hem later hier wel op aangesproken)

[PD2R]

Ik ben een heel andere mening toebedeeld. M.i. hoeft de DARES helemaal geen opleidingen te volgen voor crisis communicatie. Daar ligt namelijk onze rol volgens mij helemaal niet. Wij zijn slechts doorgeefluik. Daar komt bij dat je de zendamateurs helemaal niet moet inzetten in, of de directe omgeving van, het rampenterrein maar juist in de schil daar omheen. Een zendamateur heeft m.i. dan ook niets te zoeken in een CoPI bak. Laat dat gewoon aan de professionals over.
Bovendien hoeft er lang niet altijd sprake te zijn van een ramp om ingezet te hoeven worden. Ik zie vooral ook taken weggelegd voor ons bij langdurige stroomuitval. Toegegeven, voor velen staat een langdurige uitval van stroom gelijk aan een ramp

[elsinga]

Hmmm.... een netwerk van zendamateurs die vanuit huis hun ding kunnen doen... Ik denk dat de organisatie daarvan meer (moeite) kost dan het oplevert. En dat je meer kunt met de ene soort mens dan de andere bij DARES, dat ligt voor de hand. Maar dat is ook zo bij EHBO verenigingen (ik ben voorzitter bij eentje en de leden verschillen onderling in individuele inzetbaarheid, zeg maar).

Is er een kant en klare oplossing voor dit weinig voorkomende probleem? Ik denk het niet. NRK of RN inzetten bij rampen, omdat ze al verbindingsmiddelen hebben en al georganiseerd zijn? Kon best eens botsen met de inzet van hun mensen bij niet-communicatie taken. Elke meldkamer en gemeentehuis uitrusten met zendamateur spullen om zo kant en klare opstelpunten te hebben als C2000 (en Noodnet) uitvalt... in Amerika doen ze dat, maar hier ligt dat wat minder voor de hand. DARES nog beter opleiden en gebruik maken van de kernkwaliteiten van hun mensen en daar ook op sturen bij hun aannamebeleid? Is mogelijk, maar wellicht is een echte inzet voor hen van een te lage frequentie om deze investering te doen.

Stel dat het hele internet en C2000 en de rest uitvallen, dan gok ik dat er naast anarchie ook wel een zelfsturend netwerk van zendamateurs en CB'ers opkomt voor de sociale berichtjes tussen familieleden ("ik leef nog").

[PA3CQN]

Misschien nog even goed om toe te voegen dat het huidige mobiele netwerk niet meer investeert in het toepassen van backup batterijen. Dit was een kostbare zaak (batterijen controleren, onderhouden en vervangen).

Het mobiele netwerk is zobiezo ongeschikt als communicatiemiddel in nood. Zie evenementen als koningsdag of 5 mei: netwerk ligt gewoon direct plat. Dus stel dat bij een ramp iedereen zijn familie gaat bellen, wat zeker geen gekke veronderstelling is, dan kun je het vergeten.
Backup opties worden al jaren wegbezuinigd. Zie het luchtalarm. Ooit kon je in erge nood iemand met een zwengeltje omhoog sturen, nu wordt er gesproken over afschaffing.

[Thijzer]

Ik heb nog een soort GSM telefoon uit het Radiomuseum weten te bemachtigen, ooit gebouwd voor het Nationaal Noodnet en specifiek voor de millennium-wisseling. Daarbij werd rampspoed voorspeld die uitbleef.
Dat noodnet is jaren later opgeheven en daarna is het stil gebleven.

Hoewel analoog was het wel foolproof. Ja, je kon het afsluisteren maar in geval van nood lijkt me dat geen issue. Ik weet niet hoe en waar er basisstations waren opgesteld maar we weten inmiddels dat bij stroomuitval ook de mobiele netten uitvallen. Kort geleden nog stroomuitval in Zuid-Limburg gehad met als resultaat dat geen enkel mobiel netwerk het nog deed en na 30 minuten viel ook de radio vanuit Hulsberg uit. Best wel triest eigenlijk.

[elsinga]

Tja, bij mij thuis gaat de belangrijke infrastructuur bij een stroomstoring ook uit na 30 minuten. Niet dat ik verwacht dat er buitenshuis nog iets werkt, maar toch. Ik snap dat providers niet overal noodstroom hebben, dat kost veel geld tenslotte. Als op zo'n moment ook C2000 uitvalt, dan is er wel een serieus problem...

[Thijzer]

Het zenderpark in Hulsberg heeft een noodstroomvoorziening maar die is niet groot genoeg voor alle kilowatts voor alle zenders. Maar dat de lokale zender, die ook fungeert als rampenzender, na 30 minuten de geest geeft, dat is opmerkelijk.

Thuis valt alles direct uit maar er blijft water uit de kraan komen. Maar ook dat is niet vanzelfsprekend bij een massale stroomuitval. Misschien een beetje off-topic maar wie heeft voldoende water in huis om 2 dagen te overleven?
Ik heb bij de stroomuitval de CV-ketel gevoed vanuit mijn big-ass powerbank : https://zendamateur.com/viewtopic.php?f=10&t=23691
Was het tenminste lekker warm in huis.

[pc1mb]

Na uren stroomstoring in alleen de eigen wijk doen internet en telefonie het meestal nog steeds. Maar dan heb je het niet over een serieuze calamiteit natuurlijk. Bij een bredere stroomstoring zal dat ook wel uitvallen inderdaad. Datacenters (en sommige broadcast zendmasten toch ook?) hebben vaak diesel generatoren, dat wel, maar wijkcentrales niet. Dus internet blijft in grote lijnen werken maar je kan er als individu niet meer bij.

DARES gaat er vanuit dat ze de luxe hebben van voldoende beschikbare eigen mensen toevallig op de juiste plaatsen. Ik vind dat optimistisch.

In de schil óm een rampgebied zou ik juist weinig rol voor amateurs verwachten. Daar doet C2000 het heus wel en pakken getrainde professionals (dus niet hobbyisten van DARES) hun rol. Juist ín een flink rampgebied, scenario 1953 zegmaar, vallen misschien ook nu nog gaten in communicatie. En dan is wie daar toevallig rondloopt in het begin even de "on scene coördinator". In de schil óm het rampgebied heb je dan een getraind operator nodig die de brugfunctie vervult, amateur(s) binnen het rampgebied instrueert, en andere al of niet goedbedoelende bemoeials van de frequentie houdt.

Maar je moet ook niet gek opkijken wie zich allemaal kan laten verrassen als internet het opeens niet doet. Whatsapp, smartphone... We zijn er afhankelijker van geworden voor informatie en communicatie dan we zelf denken. Halsema met de beroemde appjes aan Grapperhaus over die demonstratie... Dat zit er allemaal niet in natuurlijk, zulk overleg.

En met decentrale opwekking plus electrische voertuigen wordt het stroomnet fors belast op manieren die bij de aanleg nooit voorzien waren. Hier en daar piept en kraakt dat al, en liggen forse black-outs wel op de loer. En dan doet die decentrale opwekking het ook niet meer: de meeste omvormers doen niets zonder een hulpsinusje van het net. Hoe zit dat met C2000? Hangt dat wel aan een langdurige noodstroomvoorziening?

[PA3DAT]

Thuis valt alles direct uit maar er blijft water uit de kraan komen. Maar ook dat is niet vanzelfsprekend bij een massale stroomuitval. Misschien een beetje off-topic maar wie heeft voldoende water in huis om 2 dagen te overleven?

Geen probleem. Maar wel met allerlei kleurtjes... Sommige zelfs geel, met schuimkraagje. We overleven wel!

[pe1rxq]

Ik heb in de kelder een aantal 1.5L flessen van het goedkoopste bronwater wat ze in de supermarkt verkopen. Zolang je de flessen netjes dicht laat blijft het een eeuwigheid goed (zo nu en dan een keer nieuw halen en het oude opmaken kan natuurlijk geen kwaad) en als het gas nog werkt (of de BBQ) kun je het altijd nog koken.

Overigens hebben de meeste mensen ruim voldoende water voor 2 dagen... Ze weten het alleen niet, en je moet de WC niet meer doorspoelen. In het reservoir zit over het algemeen meer dan voldoende om een paar dagen te overleven, en meestal van een redelijke kwaliteit (wordt immers vrijwel dagelijks ververst).

[PD2R]

Ik vraag mij af in hoeverre de mensen die kritiek hebben op de DARES daar ook echt zelf ervaring mee hebben? Als je de vraag stelt of C2000 het nog blijft doen bij een stroomuitval, dan weet ik denk ik het antwoord al. Het antwoord is overigens nee, ook C2000 gaat grotendeels plat.

En dat de "professionals" het wel gaan regelen is helaas ook een utopie. Heb zelf meegedaan aan een grote oefening waarbij de collega's van de CLAS flink hadden uitgepakt. Op onze brandweerkazerne stond een groep verbindelaars klaar om via de satelliet een netwerk op te zetten. Heel de instructieruimte was ingericht als communicatiecentrum met tientallen telefoons. In een nabij gelegen kamertje zaten twee zendamateurs. Glasvezel mastje tegen de gevel met daarin een Popovich antenne en een oude om-geprogrammeerde mobilofoon van de brandweer als transceiver. Na een uur kwam via de zendamateurs de vraag vanuit de veiligheidsregio of het verbindingsnetwerk van de Landmacht collega's al operationeel was. Helaas, geen capaciteit beschikbaar op de satelliet. Aan het eind van de dag kon alles weer ingepakt worden zonder dat er ook maar één bericht via het systeem gecommuniceerd was.
Het is trouwens niet voor niets dat na jaren het HF spectrum te hebben genegeerd, defensie daar weer een hernieuwde interesse voor heeft. Bij communicatie via de satelliet ben je eigenlijk altijd afhankelijk van derden.

Ik ben overigens ook niet zo naïef om te denken dat de zendamateurs het wel even gaan fixen. Wel ben ik van mening dat we bij grootschalige uitval van de gangbare communicatie voorzieningen, we alle hulp goed kunnen gebruiken. Er zijn meer dan genoeg taken die de zendamateurs met hun middelen prima uit kunnen voeren.


Hier op zolder hebben we trouwens al jaren een voorraadkast met voldoende voedsel en water om het bijna een week uit te kunnen houden. Eens in zoveel tijd gebruiken we de producten die de uiterste houdbaarheidsdatum naderen en vullen de voorraad weer aan met nieuwe producten. Werkt prima