Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

Alles over antennes en toebehoren.
Bericht
Auteur
PA3EYC
Berichten: 1523
Lid geworden op: 26 mei 2008, 08:46
Locatie: Nijkerk

Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#1 Bericht door PA3EYC »

Hallo allemaal,
Ik heb een tijdje geleden een dipool van 2x 30 meter opgehangen. Die wordt gevoed met 450 Ohm lintlijn en de S-match van PA0FRI. http://www.xs4all.nl/~pa0fri/ATU/Smatch/smatch.htm

Het werkt nog niet allemaal optimaal maar ik kan na vele jaren weer verbindingen maken op HF.
Ik zit er aan te denken om de lintlijn in te korten, een op afstand bedienbare ATU onder in de mast te maken en met coax naar de tranceiver.
Eigenlijk dezelfde situatie als nu maar dan de lintlijn korter en coax langer.

Gisteren was ik bij een bijeenkomst van radiozendamateurs en daar werd mij aangeraden om de dipool in te korten zodat die resonant is op 80 meter en dus direct (met balun) aan de tranceiver geknoopt kan worden.
Een dipool voor 40 kan er nog onder gehangen worden.

Vraag:
Als ik een dipool vooral voor 80 en 40 wil, wat is dan de beste oplossing?
1. Een zo lang mogelijk dipool met lintlijn en (bijna verliesvrije) symetrische tuner.
2. Een 1/2 golf dipool voor 80 en 40 met balun.

Graag jullie mening.
'73, Maarten -PA3EYC-

pa3zulu
Berichten: 65
Lid geworden op: 26 nov 2008, 19:24
Locatie: Steenbergen

#2 Bericht door pa3zulu »

Ik heb een tijdje geleden een dipool van 2x 30 meter opgehangen. Die wordt gevoed met 450 Ohm lintlijn en de S-match van PA0FRI. http://www.xs4all.nl/~pa0fri/ATU/Smatch/smatch.htm

Het werkt nog niet allemaal optimaal maar ik kan na vele jaren weer verbindingen maken op HF.

Wat bedoel je met"werkt nog niet optimaal"??
Ik werk zelf met 2 maal 20 meter met 450 ohm open lijn en de S match van PA0FRI en krijg hiermee alle banden probleemloos mee afgestemd.

voor 40 en 80 meter hoef ik alleen de C maar te verstemmen en de rolspoel niet.Voor andere banden is het een combinatie van beide.
Twee maal 20 meter is mijns inziens een goede keuze voor 80 als 40 meter en het spaart je het maken van een aparte dipool voor 40 meter die als je hem onder je 2keer 20 hangt elkaar ook nog beinvloeden

Henk
PA3Z
Liever het kleinste QRO dan het grootste QRP

Beter hebben en niet nodig dan nodig en niet hebben

PA3EYC
Berichten: 1523
Lid geworden op: 26 mei 2008, 08:46
Locatie: Nijkerk

#3 Bericht door PA3EYC »

pa3zulu schreef: .............
Wat bedoel je met"werkt nog niet optimaal"??
Ik werk zelf met 2 maal 20 meter met 450 ohm open lijn en de S match van PA0FRI en krijg hiermee alle banden probleemloos mee afgestemd.
...........

Henk
PA3Z
Henk,
Met het antenne parallel met de L krijg ik 160-30 meter afgestemd. Overige banden niet mogelijk. De trafo heeft dan al teveel zelfinductie.
Met het antenne parallel met de C krijg ik 160-20 meter afgestemd. Bij 20 heb ik bijna geen L. kortere golflengten dan 20 meter niet af te stemmen.
Op 20 meter gebruik ik ca. 2 windingen van de 45 (van de rolspoel).
Wanneer ik op 20 meter ca. 150 watt maak begint het loze deel van de rolspoel vreemde geluiden te maken en zelfs te gloeien!!!!!!. Ook de lucht die er dan vanaf komt is niet aangenaam. Het maakt geen verschil als ik dat deel van de spoel open heb of verbindt met de loper (kortsluiten). Dit gebeurt overigens alleen bij SSTV. Bij SSB merk ik geen problemen maar het is duidelijk niet in orde.
Ik heb de antennestromen (nog) niet gemeten dus weet niet of die symetrisch zijn.

Bovenstaande is de reden om de configuratie wat te wijzigen en ik gisteren wat info vroeg van mede amateurs.
'73, Maarten -PA3EYC-

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#4 Bericht door PA0FRI »

Laat die 2 × 30 m hangen (is goed voor 160 m) en verleng de lintlijn tot 22 m. Het teveel eventueel oprollen of om een koker winden.

De rolspoel heeft teveel windingen waardoor het ongebruikte deel voor 10-20 m een niet te verwaarlozen extra eigen zelfinductie heeft. Kijk hoeveel windingen je maxiamaal nodig hebt voor 10-160 m en sluit het ongebruikte deel permanent kort met een brede strip koper of alu. (Is mechanisch niet altijd eenvoudig). Verwijder eventueel de niet gebruikte windingen.
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#5 Bericht door PA0FRI »

Laat die 2 × 30 m hangen (is goed voor 160 m) en verleng de lintlijn tot 22 m. Het teveel eventueel oprollen of om een koker winden. Dat werkt met voordeel net zo goed als een coaxiale mantelsmoorspoel.

De rolspoel heeft teveel windingen waardoor het ongebruikte deel voor 10-20 m een niet te verwaarlozen extra eigen zelfinductie heeft. Kijk hoeveel windingen je maximaal nodig hebt voor 10-160 m en sluit het ongebruikte deel permanent kort met een brede strip koper of alu (is mechanisch niet altijd eenvoudig) of verwijder eventueel de niet gebruikte windingen.
Bijlagen
lintspoels.gif
lintspoels.gif (549 Bytes) 4465 keer bekeken
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

PA3EYC
Berichten: 1523
Lid geworden op: 26 mei 2008, 08:46
Locatie: Nijkerk

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#6 Bericht door PA3EYC »

PA0FRI schreef:Laat die 2 × 30 m hangen (is goed voor 160 m) en verleng de lintlijn tot 22 m. Het teveel eventueel oprollen of om een koker winden.

De rolspoel heeft teveel windingen waardoor het ongebruikte deel voor 10-20 m een niet te verwaarlozen extra eigen zelfinductie heeft. Kijk hoeveel windingen je maxiamaal nodig hebt voor 10-160 m en sluit het ongebruikte deel permanent kort met een brede strip koper of alu. (Is mechanisch niet altijd eenvoudig). Verwijder eventueel de niet gebruikte windingen.
Frits,
bedankt voor de info. Het liefst laat ik die 2x30 meter hangen maar die amateurs brachten mij gisteren ernstig aan het twijfelen.
De lintlijn verlengen tot 22 meter is geen probleem als ik die op kan rollen kan ik dat zonder problemen kwijt. Kan ik die ook oprollen in de shack zonder afscherming? Als de antennestromen gelijk zijn zou dat m.i. niets uit mogen maken.

Ik zit eraan te denken om een losse spoel te maken en die te schakelen op de juiste aftakkingen. Ik wordt een beetje moe van dat gedraai aan die rolspoel. Of met een servoschakeling de spoel naar ingestelde waarden te laten draaien.

Vraag: Waarom 22 meter?
'73, Maarten -PA3EYC-

Gebruikersavatar
SM0FLY
Berichten: 471
Lid geworden op: 09 jul 2007, 13:12
Locatie: Sorunda_Grödby bij Stockholm/ Zweden
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#7 Bericht door SM0FLY »

Even een correctie.. Om niet in strijd met de theorie van een lintlijn te zijn, moet de afstand tussen de lintlijn in opgerolde toestand minstens 3 x de afstand tussen de geleiders bedragen (vuistregel). Een 300 ohm lintlijn kan je dus dichter rollen dan een 600ohm lijn.
Dit alles om asymmetrie in de lijn te voorkomen. Dit geldt eveneens voor de afstand van de lintlijn tot andere objecten in de nabijheid daarvan.

73/Bram

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#8 Bericht door PA0FRI »

sm0fly schreef:Even een correctie.. Om niet in strijd met de theorie van een lintlijn te zijn, moet de afstand tussen de lintlijn in opgerolde toestand minstens 3 x de afstand tussen de geleiders bedragen (vuistregel). Een 300 ohm lintlijn kan je dus dichter rollen dan een 600ohm lijn. Dit alles om asymmetrie in de lijn te voorkomen. Dit geldt eveneens voor de afstand van de lintlijn tot andere objecten in de nabijheid daarvan.73/Bram
Het enige dat ik vastgesteld heb is een geringe verandering in de karakteristieke impedantie en een toename van de verkortingsfactor.

Maarten je kan het spul ook zonder afscherming in de shack oprollen.
Bijlagen
lintoprolf.jpg
lintoprolf.jpg (17.82 KiB) 4444 keer bekeken
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

Gebruikersavatar
SM0FLY
Berichten: 471
Lid geworden op: 09 jul 2007, 13:12
Locatie: Sorunda_Grödby bij Stockholm/ Zweden
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#9 Bericht door SM0FLY »

L.S.

Een open voedingslijn oprollen zoals getoond, strijd direct tegen de theorie van open voedingslijnen en ik vind het belangrijk dit naar voren te brengen.
Een COAX oprollen werkt correct om mantelstromen tegen te gaan door gebruik te maken van het skin effect. Een open transmissielijn werkt alleen als een correcte transmissielijn als deze symmetrisch is ten opzichte van obstakels in de nabijheid. Dit is zeker niet het geval als deze opgerold wordt doordat de afstand tussen de transmissie geleiders vele malen groter is dan de afstand tot storende objecten.
Zeker krijgt men hier een impedantie transformatie maar het is belangrijk het meelezende publiek te tonen dat dit tegen de regels en theorie strijd.

73/Bram

PA3EYC
Berichten: 1523
Lid geworden op: 26 mei 2008, 08:46
Locatie: Nijkerk

#10 Bericht door PA3EYC »

Frits en Bram,
bedankt voor de reacties.
Als ik 22 meter 300Ohm lintkabel koop kan ik het een beetje onder de schuine kap weg zigzaggen. Dat gaat wel lukken.

Wat ik vreemd vind is dat ik de huidige constructie aangesloten aan een 1:1 of 1:4 luchtbalun
http://www.xs4all.nl/~pa0fri/Ant/Balun/balun.htm
met mijn asymetrische Daiwa tuner van 40 tot 10 kan tunen.
Als ik 1 varabele C vervang door 500pF i.p.v 250 pF kan ik (waarschijnlijk) 80 ook nog tunen.

Nogmaals de vraag: Waarom 22 meter.
'73, Maarten -PA3EYC-

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

#11 Bericht door PA0FRI »

PA3EYC schreef:Wat ik vreemd vind is dat ik de huidige constructie aangesloten aan een 1:1 of 1:4 luchtbalun http://www.xs4all.nl/~pa0fri/Ant/Balun/balun.htm met mijn asymetrische Daiwa tuner van 40 tot 10 kan tunen. Als ik 1 varabele C vervang door 500pF i.p.v 250 pF kan ik (waarschijnlijk) 80 ook nog tunen.
Nogmaals de vraag: Waarom 22 meter.
Als je een goed werkende asymmetrische tuner hebt zou dat in staat moeten zijn om de antenne met de coaxbalun op alle banden aan te passen. Of er dan overal een goed rendement bereikt wordt, is iets anders. Lukt de aanpassing niet, dan ligt dat aan de ATU.

Die 22 m heeft te maken wat ik het "windom" punt noem. Dat is een imdedantie waarmee de meeste tuners op veel amateurbanden geen probleem hebben. Voor 10-80 m is de dipoolhelft plus openlijn 27 m en voor 10-160 m is dat 2 × 27 m = 54 m.
Bijlagen
antlenghts.gif
antlenghts.gif (2.17 KiB) 4270 keer bekeken
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

pd2Rm
Berichten: 262
Lid geworden op: 12 dec 2006, 19:01
Locatie: almelo

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#12 Bericht door pd2Rm »

geld dit rekenen sometje ook voor een symmetriisch tuner
want ik kan heel veel banden niet tunen
de tuner is een palstar 1500 a
de antenne 2maar 14 mrt en 36 mrt openlijn
bij vlagen ben ik geniaal maar meest al is het windstil

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#13 Bericht door PA0FRI »

pd2Rm schreef:geld dit rekenen sometje ook voor een symmetriisch tuner want ik kan heel veel banden niet tunen de tuner is een palstar 1500 a de antenne 2maar 14 mrt en 36 mrt openlijn
Bij de genoemde afmetingen hebben de meeste tuners geen probleem om het antennesysteem af te stemmen. De Palstar 1500 A kan ik niet op internet vinden. Is het een ATU met dubbele rolspoel? Al eens geprobeerd om de condensator over de ingang te plaatsen?
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

pd2Rm
Berichten: 262
Lid geworden op: 12 dec 2006, 19:01
Locatie: almelo

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#14 Bericht door pd2Rm »

het model is palstar bt 1500 a
het is een atu met een dubbele rolspoel alleen voor symmetrisch antennes
bij vlagen ben ik geniaal maar meest al is het windstil

Gebruikersavatar
PA0FRI
Berichten: 2377
Lid geworden op: 19 nov 2007, 02:48
Roepletters: PA0FRI
Locatie: Etten-Leur
Contacteer:

Re: Afgestemd dipool of dipool met lintlijn en tuner?

#15 Bericht door PA0FRI »

pd2Rm schreef:het model is palstar bt 1500 a, een atu met een dubbele rolspoel alleen voor symmetrisch antennes
Aan de ingang zit een 1 ÷ 4 balun en mijn ervaring is dat een 1 ÷ 1 balun een betere keus is als het om het afstemgebied gaat. Met die balun is het dan niet onwaarschijnlijk dat bij sommige antennesytemen de cap (950 + 65 pF) nog te klein is.
http://pa0fri.home.xs4all.nl/ met ongeveer 200 praktische onderwerpen voor radiozendamateurs
De eerste stappen zijn theorie en simulatie, maar in de praktijk blijkt pas of het klopt.

Plaats reactie