TETRA the techno-topic

[PA0ETE]

Beetje lullig om hier reclame te maken voor een ander forum, maar ik denk dat de andere beheerders, vermoedelijk wel geen bezwaar zullen hebben.

De yahoogroep waar we zaten bleek toch wat lastig te zijn voor discussie. Daarom hebben we in verband met de Yahoo-groep nu een eigen plek op www.hamforum.nl om over Tetra te discussiëren:

http://www.hamforum.nl/viewforum.php?f=118

[PA0ETE]

Een filmpje met een Tetra-verbinding van gisteravond

http://shorties.be/podcast/110923tetraverbinding.wmv

[Michel-nl]

Ik snap dat het leuk is om met Tetra te stoeien, maar wat ik niet snap is waarom jullie niet gewoon met mototrbo gaan werken?
Dat is ook digitaal en eventueel versleuteld met een 16 cijferige code, voordeel hiervan is dat een repeater beter te verkrijgen is en je op de porto's en mobi's gewoon dezelfde power geven als normale apperatuur.
Een Mototrbo repeater heeft standaard al een CIW functie erin die dus om de zoveel tijd een rep call uit kan sturen zoals normaal is bij een amateur repeater.

Dus je hebt beschikking over een volwaardige rep en rand apparatuur die je nnormaal ook gebruikt maar wel met een volwaardige digitale mogelijkheid.
Eventueel schakelbaar van digitaal naar analoog en op 1 frequentie 2 deel kanalen mogelijk op 6,25 kc. Dus je kan ook nog es simultaan 2 kanalen gebruiken op 1 Freq.
Dus 2 groepen op 1 freq tegelijk op 1 repeater, uiteraard nog veel meer mogelijkheden om repeaters via internet aan elkaar te linken en zo een heel netwerk op te zetten.

[coolepascal]

Ik snap dat het leuk is om met Tetra te stoeien, maar wat ik niet snap is waarom jullie niet gewoon met mototrbo gaan werken?

Wellicht om de zelfde reden als dat wij elkaar niet dagelijks bellen terwijl dat toch echt veel eenvoudiger en praktischer is.

[Michel-nl]

Ik denk niet dat je snapt wat ik zeg,ik zeg juist dat mototrbo een beter digitale optie is als tetra.

[PA0ETE]

Ik kijk ook wel naar DMR. Dat komt in Duitsland heel sterk op. Het is ook leuk met twee time slots. Alleen is Tetra om meerdere redenen een grotere uitdaging.

Ik weet trouwens niet wat je met 'normale' zendvermogens bedoelt. De apparatuur die ik in het filmpje gebruik (Sepura SRG3900) geeft 10W output. Hetzelfde apparaat doet het trouwens ook als repeater.

Pascal heeft niet helemaal ongelijk: als ik het heel makkelijk wilde doen kocht ik twee Baofengs. Dat werkt nog makkelijker en je hebt het nog sneller aan de praat (en vermoedelijk ook aangeleverd) dan DMR/MOTOTRBO. En het is daarbij ook nog eens ongelooflijk veel goedkoper.

[Michel-nl]

Nee ok ik begrijp dat Tetra een leuke uitdaging is, en ik moet zeggen dat de modulatie ook ietsje beter klinkt dan Mototrbo.
En wat het vermogen betreft, de mobilofoons doen inderdaad 10w van Tetra, maar de porto's niet. Bij Mototrbo is dat gewoon 4w op UHF en de mobilofoon kan tot 30w doen.

Maar dat van als repeater werken met die Sepura ben ik wel nieuwsgierig naar, dat had ik nog niet gelezen of gezien op het net.
En ja alles is sneller en goedkoper te maken en kopen, maar dat is niet wat ik ermee bedoelde. Tetra apparatuur is ook niet bepaald goedkoop te noemen.
Ik doelde puur op het feit dat Tetra moeilijker op te zetten is als de analoge repeaters die amateurs normaal gewend zijn, dat is met Mototrbo iets gemakkelijker.

[coolepascal]

Nu ja, ik ben voorlopig nog met een aantal projecten bezig die welliswaar voor een deel een voorloop van dit Tetra verhaal dan van jou motorboot kunnen zijn, voorlopig zitten er echter nog maar 24 uur in een dag, en soms moet ik in die tijd ook nog eens centjes voor de grote baas binnen harken.

[PA0ETE]

Nee ok ik begrijp dat Tetra een leuke uitdaging is, en ik moet zeggen dat de modulatie ook ietsje beter klinkt dan Mototrbo.
En wat het vermogen betreft, de mobilofoons doen inderdaad 10w van Tetra, maar de porto's niet. Bij Mototrbo is dat gewoon 4w op UHF en de mobilofoon kan tot 30w doen.

Maar dat van als repeater werken met die Sepura ben ik wel nieuwsgierig naar, dat had ik nog niet gelezen of gezien op het net.
En ja alles is sneller en goedkoper te maken en kopen, maar dat is niet wat ik ermee bedoelde. Tetra apparatuur is ook niet bepaald goedkoop te noemen.
Ik doelde puur op het feit dat Tetra moeilijker op te zetten is als de analoge repeaters die amateurs normaal gewend zijn, dat is met Mototrbo iets gemakkelijker.

Met Tetra ben ik nu vooral een koopamateur. Ik vond het belangrijk dat er iemand in elk geval mee in de lucht is. Als er in de regio mensen bij komen weten ze in elk geval dat deze apparatuur door de importeur juist is ingesteld.

Het is nog erger, dat zendvermogen. Tot een paar jaar geleden was het niet volgens de norm om bij DMO meer dan 300 mW te maken, of het nou een mobiel apparaat of een portofoon betrof. De nieuwere portofoons geven vaak 1W of zoals de nieuwere Motorola's en Sepura's 1,8W.

Ik heb deze: http://www.sepura.com/product/99/srg3900 Voor 200 euro kun je daar een softwarelicentie voor een repeater in laten installeren zoals dat heet (tetra-apparaten worden ook 'terminal' genoemd, en geen mobilofoon of portofoon). Je kunt kiezen uit meerdere typen repeaters (zie bijlage), ik heb het type dat op één frequentie werkt. Dat werkt iets minder zeker, maar ik vind het wel kicken dat dat kan, en het is PR-matig ook wel leuk

DMO Repeater.pdf

Technische info Tetra DMO-repeaters

(481.46 KiB) 240 keer gedownload

Behalve dit soort DMO-repeaters bestaan er ook DMO-gateways. Die zijn betrouwbaarder, omdat zij de sync voor het verkeer verzorgen, en bij een goed uitgerold (TMO-)netwerk heb je daar veel voordeel van (betrouwbaarheid verbinding). Voor amateurs is dat echter nu nog niet aan de orde.

Tetra nieuw kopen is duur, begint bij ongeveer 270 euro voor een porto. Tweedehands (als je de weg weet) valt het erg mee. Voor 130 euro moet je een bruikbare portofoon kunnen bemachtigen. In de meeste gevallen is dat wel een 300 mW-apparaat. Steeds meer mensen beschikken over de mogelijkheden om ze te programmeren. Bij Motorola is dat het makkelijkst, maar de apparaten van Sepura en EADS (bij de nieuwere typen) zijn de meer geavanceerde.

Ik zeg het er altijd maar bij: koop nooit een apparaat waar TEA2 in zit. Als je tenminste niet het reële risico op gevangenisstraf wilt lopen. De enige club die wereldwijd TEA2 eruit kan halen is de technische afdeling van de Nederlandse politie! Verder zou ik sowieso opletten of een apparaat überhaupt op 70 cm kan werken.

[PA0ETE]

Oh ja, wat de modulatie betreft: Tetra gebruikt ACELP, waar volgens mij inmiddels het patent van is verlopen (het is uit 1989). FRN (http://www.freeradionetwork.nl) gebruikt ook ACELP als vocoder. Dat heeft Edwin me wel eens verteld. Hij overwoog destijds om ook de implementatie van AMBE mogelijk te maken, maar heeft dat idee volgens mij inmiddels verlaten.

Alle andere digitale varianten die ik ken, noem ze maar op: DMR, P25, IDAS, NEXEDGE, TETRA en nog een paar anderen gebruiken de chips van DVSI. Bij P25-1 is dat IMBE, de voorloper van de AMBE-chips, bij D-STAR AMBE2000, en bij de anderen, inclusief P25-2 is dat AMBE3000. Die lijken daardoor qua klank allemaal erg op elkaar (en beslist niet op Tetra dat totaal anders klinkt, maar in de praktijk niet niet minder goed).

[Michel-nl]

Ah ok klinkt opzich allemaal interessant, maar voor een leek als mij, is het niet mogelijk om van 2 mobilofoons een repeater te maken zoals dat met de analoge ook kan?

[coolepascal]

Michel, kan wel maar je moet erg goed opletten met wat phasing issues... heeft DStar ook last van
Ik zou wel graag een paar van die Tetra dingen hebben om met mijn SDR implementatie verder te gaan.
(domweg downloaden doen we hier niet, ben geen steckdosen amateur)
Ik wil in pricype eerste gewoon met betaalbare middelen zeld een Tetra Systeem zien op te zetten.
Als dat lukt dan is een repeater in allerlij varianten geen punt mee.
FreeRadioNetwork ook es mee bezig geweest. kreeg de boel werkend maar had niet de indruk dat Edwin er erg op te zat te wachten. die typische zendamateurmentaliteit 'het is mijn code daar blijf je vanaf' die je bv ook in de Dstar wereld maar ook veel bij MicroController Software tegenkomt is voor mij een reden waarom ik dat soort spul liever links laat liggen,
Gevolg is wel dat vrijwel niemand nog iets inivatiefs ontwikkeld we copieren alles maar domweg, das niet mijn stijl.
Maar ja ik ben niet voor niets irritant.

[Michel-nl]

Haha ok, sja ik snap wat je bedoeld. En ik ben er zeer nieuwsgierig naar, ikzelf kan dit niet met tetra maar heb al menig analoge repeater zo gebouwd.
Als zoiets ook te maken is voor een tetra systeem heb ik daar zeker oor naar, ook onze groep wil met de tijd digitaal gaan.
Of via Mototrbo of via Tetra, dat is nog afwachten wat de beste mogelijkheid is voor ons.

[PA0ETE]

Michel, kan wel maar je moet erg goed opletten met wat phasing issues... heeft DStar ook last van
Ik zou wel graag een paar van die Tetra dingen hebben om met mijn SDR implementatie verder te gaan.
(domweg downloaden doen we hier niet, ben geen steckdosen amateur)
Ik wil in pricype eerste gewoon met betaalbare middelen zeld een Tetra Systeem zien op te zetten.
Als dat lukt dan is een repeater in allerlij varianten geen punt mee.
FreeRadioNetwork ook es mee bezig geweest. kreeg de boel werkend maar had niet de indruk dat Edwin er erg op te zat te wachten. die typische zendamateurmentaliteit 'het is mijn code daar blijf je vanaf' die je bv ook in de Dstar wereld maar ook veel bij MicroController Software tegenkomt is voor mij een reden waarom ik dat soort spul liever links laat liggen,
Gevolg is wel dat vrijwel niemand nog iets inivatiefs ontwikkeld we copieren alles maar domweg, das niet mijn stijl.
Maar ja ik ben niet voor niets irritant.

Het is simpel: je bedenkt iets waar je geld mee wilt verdienen, maar je bent ook amateur. Je kunt dan uit drie dingen kiezen. Bepaal zelf wat hierin de makkelijkste weg is.

1.
Je kunt ervoor kiezen om je winstgevende product voor jezelf te houden, daar goed winst op maken en gewoon met je amateursetje spelen zoals iedereen doet, zonder verder je mogelijk voor de amateurwereld interessante product te noemen. Je krijgt dan geen kritiek en alles is goed.

2.
Je kunt ook kiezen om zo'n product ook aan amateurs beschikbaar te stellen. De code houd je dan gesloten want je wilt je zakelijke belangen waarvoor je de handel nou eenmaal hebt opgezet wel beschermen. Je krijgt vanuit de amateurwereld dan een ongelooflijke hoop kritiek.

3.
Je kunt ook alles gewoon publiceren onder bijv. een open source of vrij gebruik licentie. Je maakt dan behoorlijk veel minder winst. Zeker als een belangrijk deel van je markt in voormalig oost-europa ligt. Er duiken bijvoorbeeld alternatieve, gewijzigde servers op waarop jouw verkochte apparatuur dan volgens klanten wel weer moet draaien wat voor jou een hoop extra gedoe geeft, of je daar nou aan tegemoet wilt komen of niet. Behalve het extra werk krijg je ook dan een hoop kritiek, en je loopt ook imagoschade op, bijvoorbeeld onterechte omdat aangepaste of herschreven software die niet van jezelf is niet hoe dan ook niet ordentelijk aan de praat te krijgen is. Behalve kritiek van betalende klanten krijg je in dit geval ook uit amateurhoek kritiek.

Ik ben een fervent voorstander en pleitbezorger van open source. Maar ik vind wel dat iedereen (inclusief mijzelf, en jij natuurlijk ook) per geval mag bekijken of je in dat zwembad een partijtje mee wilt zwemmen of niet.

[PA0ETE]

Haha ok, sja ik snap wat je bedoeld. En ik ben er zeer nieuwsgierig naar, ikzelf kan dit niet met tetra maar heb al menig analoge repeater zo gebouwd.
Als zoiets ook te maken is voor een tetra systeem heb ik daar zeker oor naar, ook onze groep wil met de tijd digitaal gaan.
Of via Mototrbo of via Tetra, dat is nog afwachten wat de beste mogelijkheid is voor ons.

Met twee transceivers is dat zonde van het geld hoor. Je kunt met één apparaat een DMO-repeater maken. Soms heb je daar na ombouw zelfs geen repeaterlicentie voor nodig. Met twee apparaten heb je daarbij niet alleen een antennefilter nodig, maar ook elektronica om de zaak qua tijdslots in de pas te laten lopen. Met een enkel apparaat hoeft dat niet. Je hebt ook geen duplex-filter nodig, zelfs niet als je met shift wilt werken (wat niet hoeft, het kan ook op één frequentie zonder shift door de zender in een ander tijdslot te laten werken dan de ontvanger). Zelfs de meeste portofoons voor tetra kun je zonder modificatie, anders dan een firmware-aanpassing als repeater gebruiken.