Hoe werkt D-STAR??

Alles over de diverse digitale modi.
Bericht
Auteur
PA3G
Berichten: 53
Lid geworden op: 17 mar 2013, 13:51
Roepletters: PA3G
Locatie: Assen

Re: Hoe werkt D-STAR??

#166 Bericht door PA3G »

Erg nuttige info. En in een bestaande FM repeater/transceiver, daar moet het toch ook mogelijk zijn om de filtering aan te passen en 'm wat smalbandiger te maken?

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#167 Bericht door PA0ETE »

Ik denk dat de moeite ten opzichte van wat het oplevert niet in verhouding staat. Het filter moet goed genoeg zijn met voldoende weinig groeplooptijdvervorming. Dat haal je wel makkelijk met een filter dat te breed, maar als de flanken zo dicht op het signaal zitten, dan komt het waarschijnlijk toch heel precies.

Er zijn overigens enkele analoge repeaters, waar ook D-STAR doorheen gaat. Die koppelen dan uiteraard niet naar een netwerk. Volgens mij werkt dit onder andere bij de 70 cm-repeater in Zeist.

Om dat voor elkaar te krijgen moet punt één de audiokarakteristiek voldoende recht zijn. Maar daarnaast moet de repeater sinussen onder de 10 Hz nog doorgeven. De meeste FM-repeaters snijden alles onder 300 Hz weg, om te voorkomen dat CTCSS-signalen op de ingang interfereren met CTCSS-signalen die ze zelf mogelijk uitzenden.

Daarnaast is er nog een fenomeen dat in het begin wat hoofdbrekens kostte :-) Er waren mensen die een hotspot bouwden met een transceiver die zowel 70 cm als 2 m deed. Dan bleek het bijv. op 70 cm wel te werken, maar op 2 m niet, of andersom.

Het duurde even voordat mensen door hadden waardoor het kwam. Je mag een D-STAR-signaal niet 180 graden in fase draaien. Dan werkt het niet meer (bij FM maakt dit uiteraard geen enkel verschil, maar bij twee stereo-luidsprekers wel :-) )

De transceivers waarbij dit optrad gebruikten voor 2 meter mixing met de oscillator boven de ontvangst- en zendfrequentie, en op 70 cm zat de oscillator lager. Hierdoor is de fase op 70 cm 180 graden gedraaid ten opzichte van 2 m.

Om dat te ondervangen zit sindsdien in de software een vinkje waarmee je de fase 180 graden kan draaien :-)

Het is belistniet kritisch, maar het is anders dan FM. Bijzondere zorg moet je besteden aan de bandbreedte van het zendsignaal. Moderne apparaten zijn daarmee wat kritischer dan de oudere. Als het niet goed staat, werkt het in de buuurt van de hotspot met een sterk signaal wel, maar zodra het signaal een klein beetje ruis krijgt is het weg. Dit laatste is een veel gemaakte fout. Het best gaat het met een AM-ontvanger waarbij je de "zwaai" dan vergelijkt met een goed werkende zendontvanger als referentie, en dan kijken of het uitgezonden signaal van de hotspot exact even breed is als van de zendontvanger, bijv. op een oscilloscoop, een echte of eentje via de geluidskaart op de PC.

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#168 Bericht door PA0ETE »

Het is niet altijd nodig om alles uit zo'n repeater te halen. Kijk, anders dan een solitaire repeater is hij bedoeld als onderdeel, zeg maar een "cel" in een gedistribueerd netwerk. In Drenthe heeft het natuurlijk wel meer nut dan op een plek waar er meerdere van staan.

Overigens heeft het bij een hotspot minder nut om een groot bereik te hebben. Tenzij je ervan uitgaat dat die hotspot altijd gebruikt wordt door maar één amateur tegelijk.

Bij een hotspot moeten de stations die lokaal werken elkaar rechtstreeks kunnen horen om er wat aan te hebben. Bij mobiele stations is dat niet zo ver.

Er is met hotspots nog wel wat aardigs te doen, wat nog niet zo heel vaak geprobeerd is. In plaats van een repeater zou je ook twee hotspots kunnen plaatsen, ofwel via een duplexer op één antenne of een paar honderd meter uit elkaar.

Als iedereen de ene hotspot als uitgang van de repeater neemt, en de andere als ingang, dan werkt het gewoon als een repeater. (vooropgesteld dat beide op dezelfde reflector werken)

Het voordeel van twee hotspots te gebruiken is, dat je ze ook los van elkaar kunt gebruiken. Dan kun je bijv. één hotspot op de Nederlandse landelijke reflector zetten, en de ander op een internationale als REF001C, waar de hele dag verkeer is. Of met een MMDVM kan er eentje in DMR werken en de andere tegelijk in D-STAR of fusion. Zeker in een omgeving waar niet zoveel op dit gebied gebeurt zou dat een mooi concept zijn. Ik weet dat bijv. in Brabant waar er meerdere hotspots zijn er wel eens ergernis bij de D-STAR-gebruikers is omdat die dingen relatief vaak in DMR in gebruik zijn, en zij er niets aan hebben.

Je kunt zo'n opstelling in zo n geval standaard in de ene configuratie zetten, en bijv. zo instellen dat hij na een kwartier ongebruikt te zijn weer in die voorkeursconfiguratie komt, maar gebruikers kunnen hem zelf via hun zendontvanger instellen als ze wat anders willen. Als je wat meer technisch bent, kun je naast de DV-mode's ook nog de mogelijkheid van FM toevoegen bijv. via EchoLink of Starnet.

Maar goed, genoeg van deze luchtfietserij :-)

Nog een ding wat niet onbelangrijk is: de meeste transceivers zijn niet bedoeld voor 100% duty-cycle. Je moet echter wel rekening ermee houden dat het eens kan gebeuren dat de zender bijv. 12 uur ononderbroken in de lucht kan zijn, ondanks dat dat meestal niet zal gebeuren.

Er zit veel verschil in transceivers wat dit betreft. Er zijn er die maximaal 50 watt maken, die je probleemloos 100 uur op 20 watt kunt laten werken, maar er zjn er ook die zonder aanvullende koeling al na 10 minuten op 5 watt problematisch warm worden.

Ik heb ook meegemaakt dat een apparaat ruim voldoende koelplaat leek te hebben, en dat die koelplaat, zelfs op maximaal vermogen niet overdreven warm werd, maar toen ik voor de zekerheid toch de kast open maakte bleek dat de driver zeer onvoldoende gekoeld was. Zodanig dat bij zenden op een veel lager vermogen langer dan een uur, de printplaat al begon te verkleuren. Dat zijn dus dingen waar je (tenzij je er een sprinkler-installatie op wilt loslaten) ook goed naar moet kijken :-)

PA3G
Berichten: 53
Lid geworden op: 17 mar 2013, 13:51
Roepletters: PA3G
Locatie: Assen

Re: Hoe werkt D-STAR??

#169 Bericht door PA3G »

Dat is een heleboel nuttige informatie wederom! Ik heb ook van PA2SNK de nodige info gekregen. Genoeg stof om wat moois uit te gaan denken. Zijn er overigens bepaalde (commerciele) transceivers die het erg goed doen met D-Star?

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#170 Bericht door PA0ETE »

Wat veel gebruikt wordt is de FT-7800R of de opvolger de FT-7900R van Yaesu. De laatste gebruik ik. Je kunt hem met 100% duty-cycle op 20W gebruiken, maar ik raad eigenlijk wel een extra krachtige blower aan. Als hij op 5 of 10W werkt is dat minder nodig (op 70 cm is max. vermogen 40W). Ik moet binnenkort de vergunning verlengen, de FT-7900 draait dan al 6 jaar ononderbroken.

Als je ook DMR wilt maken is er een bepaald type Motorola. Welk type weet ik niet, maar je zou met de mensenvan PI1KAR of van de Hobbyscoop-groep kunnen overleggen, die wetende details daarvan.

Bij de Motorola moet je volgens mij een paar aanpassingen aanbrengen. Als de zendontvanger een 9600 packet-aansluiting heeft hoeft dat niet. Ik gebruik nu een DVRPTR als 'modem', daar zat een kabel bij die je zo in een Yaesu-apparaat kunt prikken. Ik heb ook een MMDVM, en daar zat zo'n kabel niet bij. De pluggen die hiervoor gebruikt worden (ook in Yaesu-apparaten) zijn die kleine ronde connectors van een ouderwets computertoetsenbord, voordat er USB-connectoren waren.

PD1A
Berichten: 187
Lid geworden op: 20 aug 2010, 20:14

Re: Hoe werkt D-STAR??

#171 Bericht door PD1A »

Hallo John, alweer even geleden maar ik heb hier inmiddels in Spanje een zeer goede en vooral kleine 70cm antenne gekocht bij Big Signal Antenna in Murcia! Ze bouwen echt zeer goede antennes voor een scherpe prijs. Ik heb de 6BS-70 gekocht, een 6 el quad antenne en kan nu eindelijk zonder problemen en 9+ verbinding maken met Benidorm waar de D-Star repeater staat. Volgende stap....hoe kom ik via d-star op een repeater in NL uit. Weet jij welke handelingen/programmeren nodig zijn om vanuit hier Calpe (via Benidorm 438.275 ED5ZAG) op een d-star repeater uit te komen in NL bijv Breda of Bergen op Zoom?
Ik werk met een Icom ID 51E plus.
'73 Hans PD1A

www.bigsignal.es/en/antennas/big-signal-6bs-70-56.html

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#172 Bericht door PA0ETE »

PD1A schreef:Hallo John, alweer even geleden maar ik heb hier inmiddels in Spanje een zeer goede en vooral kleine 70cm antenne gekocht bij Big Signal Antenna in Murcia! Ze bouwen echt zeer goede antennes voor een scherpe prijs. Ik heb de 6BS-70 gekocht, een 6 el quad antenne en kan nu eindelijk zonder problemen en 9+ verbinding maken met Benidorm waar de D-Star repeater staat. Volgende stap....hoe kom ik via d-star op een repeater in NL uit. Weet jij welke handelingen/programmeren nodig zijn om vanuit hier Calpe (via Benidorm 438.275 ED5ZAG) op een d-star repeater uit te komen in NL bijv Breda of Bergen op Zoom?
Ik werk met een Icom ID 51E plus.
'73 Hans PD1A

http://www.bigsignal.es/en/antennas/big ... 70-56.html
Dag Hans,

Gefeliciteerd met de antenne en het resultaat.

Bijna alle repeaters in Nederland zijn gelinkt aan een landelijk reflectorsysteem. BOZ zit daarop gekoppeld, van Breda weet ik het niet zeker.

Linken aan die landelijke reflector(s) kun je op meerdere manieren voor elkaar krijgen. Ik zal je daar niet mee vervelen, maar direct de meest kansrijke optie geven. Overigens kan het zijn dat deze manier van koppelen op de betreffende repeater niet mogelijk is. Maar goed, dat zien we dan wel weer, als het niet lukt geef ik je een andere mogelijkheid. Als het met deze repeater niet mogelijk is, zul je met de beheerder moeten praten. De kans is groot dat de betreffende mogelijkheid om naar NL te linken onbedoeld uit staat.

Het makkelijkst is om DTMF te gebruiken. Ik heb zelf een ID-31, maar die werkt vergelijkbaar met de ID-51. Hij zal ongetwijfeld meerdere DTMF-geheugens hebben.

Bij de ID-31 zit onder de PTT-knop een klein knopje waarmee je zo'n DTMF-geheugen uitzendt, je hoort de DTMF-tonen dan ook uit de speakter komen.

Zet in een geheugen de volgende DTMF-combinatie B88B (bravo acht acht bravo).

Als je vervolgens de PTT indrukt en deze combinatie uitzendt hoor je hoogstwaarschijnlijk:

Linked to XRF088B

Datzelfde staat ook onderaan het scherm in de user message.

Hoor en zie je in plaats daarvan Linking to XRF088B (dat is maar een klein verschil), dan betekent dat dat de verbinding nog niet gelukt is. Soms lukt het na een paar seconden alsnog, anders is er iets anders aan de hand, en dan hoor je na een poosje een time-out-melding.

Je hoeft niet vooraf te unlinken. Dat moest vroeger bij D-STAR wel, maar nagenoeg alle repeaters schakelen tegenwoordig direct over (unlinken gaat overigens met # in DTMF).

Wat wel netjes is, dat is dat als je klaar bent, dat je de repeater dan weer op de eflector zet waar hij op stond. Je kunt te weten op welke reflector hij staat door een 0 (cijfer nul) in DTMF uit te zenden.

De meeste repeaters schakelen na een kwartier zelf terug als er geen verkeer meer is, dus heel urgent is dat voor de eerste experimenten ook niet.

Er zijn overigens nog oude repeaters die geen DTMF ondersteunen. Als het niet lukt kan ik je nog een alternatieve methode voor het linken uitleggen.

Als je aan XRF088B gelinkt bent, kun je op het dashboard van de onderstaande URL zien of je gelinkt bent, de repeater daar staat dan tussen de repeaters onder B aan de rechterkant van de pagina. Vrij zeker staat hij net nadat hij gelinkt is helemaal onderaan.

https://pa4tw.nl/xlx088/

Je bent dan gelinkt aan de Nederlandse reflector en je kunt mensen aanroepen. Als je zendt ben je op alle repeaters en hotspots uit de kolom bij B hoorbaar. Als je zendt dan verschijnt je eigen call op dezelfde pagina links bovenaan.

Succes en vraag gerust als je meer wilt weten!
John

PD1A
Berichten: 187
Lid geworden op: 20 aug 2010, 20:14

Re: Hoe werkt D-STAR??

#173 Bericht door PD1A »

Geweldig John, bedankt voor alle info.
Ik heb bij de ID 31E en de ID 51 de DTMF code al opgeslagen en getest, morgen ga ik het op de repeater Benidorm uitproberen. Ik laat het je weten hoe het afloopt.
Bedankt en '73 Hans

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#174 Bericht door PA0ETE »

Succes. Als ik het hoor en ik kan retour komen dan roep ik wel even.

PD1A
Berichten: 187
Lid geworden op: 20 aug 2010, 20:14

Re: Hoe werkt D-STAR??

#175 Bericht door PD1A »

Helaas John, heb het met B88B gedaan maar geen bevestigende verbinding, de repeater piept wel na een doorgang.
Daarna de repeater unlinked met # maar daar kreeg ik ook geen reactie op.
Daarna de o verzonden maar er komt geen enkele reactie terug, dwz de repeater blijft 2 sec openstaan en sluit af met een piep.
Daarna nog op die site gekeken maar kon geen naam van mij of de repeater vinden.
Wat kan ik nog meer doen?
'73 Hans

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#176 Bericht door PA0ETE »

Het zou kunnen dat de repeater oude of afwikende software gebruikt, of dat DTMF uit staat, of de repeater kan helemaal niet met XRF connecten. DTMF staat overigens waarschijnlijk niet uit als # inderdaad de repeater unlinkt. Er is ook een mogeljkheid dat XRF-reflectors niet werken omdat niet de juiste poorten van de internetrouter van de repeater uit staan. XRF wordt wereldwijd niet zo vaak gebruikt, dus het kan best dat ze het niet getest hebben :-)

Andere methode:

In het UR-register staat normaal CQCQCQ.

Als je daar 7 spaties in zet met op de laatste positie een letter I (van India) dan zou je repeaterinformatie moeten krijgen als je kort op PTT drukt (zonder de DTMF-toets uiteraard)

Je kunt deze instelling in een kanaalgeheugen zetten voor een volgende keer.

Door de I in een U te veranderen kun je de repeater unlinken.

Vervolgens zet je in UR XRF088B L, dan kun je weer op PTT drukken en kijken wat er gebeurt.

Gebeurt er niets, dan vervang je UR door DCS088B L, en als dat niet werktt door REF088B L.

Dit werkt op alle repeaters die kunnen connecten, ook als ze geen DTMF hebben. Niet alle repeaters kunnen aan andere repeaters connecten, er zijn er die alleen met callsignrouting werken en er zijn ook nog repeters zonder internet. Met callsignrouting kun je ook naar een Nederlandse repeater, maar dat wordt niet zo vaak gebruikt dus daar hoort een gebruiksaanwijzing bij voor beide kanten van de verbinding :-) En ook hier ondersteunen niet alle repeaters dat.

XRF, DCS en REF staan trouwens voor verschillende netwerkprotocollen. De landelijke reflector in Nederland ondersteunt ze alledrie, dat is niet bij alle reflectors zo.

Als het dan niet werkt, dan is zou er ook nog een probleem met de repeater kunnen zijn.

Overigens moet je tijdens normaal gebruik altijd CQCQCQ in het UR-register zetten. Dat is vrij belangrijk. De meeste apparaten hebben een soort sneltoets om dat in te stellen. Deze instelliong kun je als alternatief ook in een geheugenkanaal opslaan.. Nadeel van het gebruik van gehugenkanalen is dat je heel snel door je geheugens heen bent, zeker als je regelmatig op andere repeaters werkt. Het is echter wel een snelle methode (ook hier zijn er meer).

PD1A
Berichten: 187
Lid geworden op: 20 aug 2010, 20:14

Re: Hoe werkt D-STAR??

#177 Bericht door PD1A »

Hallo John, ik heb alle handelingen gedaan maar geen info of reactie van de repeater dwz hij reageert wel ook met een pieptoon en een onduidelijk digitaal gesproken iets maar dat valt steeds weg waardoor ik het niet kan verstaan, van bijv 2 woorden hoor ik de stukjes maar is onherkenbaar. Net ofdat hij naast freq staat maar dat is niet het geval.
Verder geef jij de codes op van bijv XRF088B L maar dat zijn meer dan 9 tekens klopt dat wel?
'73 Hans

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#178 Bericht door PA0ETE »

Dat krijg je als je het uit je hoofd doet, ik wilde snel antwoord geven en had geen tijd meer om de porto erbij te pakken. Het is inderdaad zonder spatie, maar de rest klopt wel. De andere dingen die ik schreef klopten ook wel, ik zal dit direct na deze post nog even met mijn porto vergelijken voor de zekerheid en eventueel aangeven als er nog iets niet klopt.

Wat je kunt proberen is het volgende: zet in UR PI1BOZ L (dit keer wel met spatie, de L moet op de 8ste positie, ook bij een repetearcall die korter is dan zes tekens) of PI1HWB L.

Niet alle repeaters hebben deze mogelijkheid aan staan, en ook niet alle repeaters hebben in hun router de poorten hiervoor open staan, maar je kunt aan een individuele repeater linken. Op dat moment hang je ook aan de reflector.

Ook deze linkmogelijkheid moet door de Spaanse repeater ondersteund worden. Ik begin te vermoeden dat de Spaanse repeater of afwijkende software heeft, of niet helemaal goed geconfigureerd is, en het kan ook dat het een repeater zonder netwerk is.

De berichten die de repeater spreekt, worden ook in de user message uitgezonden, dus wat er gezegd wordt scrolt ook onder door het scherm van de porto.

Ik weet niet of je een privé-hotspot hebt. De goedkoopste mogelijkheid daarvoor heb je tegenwoordig al voor een bedrag van rond de 30 euro. Dan heb je geen problemen hier meer mee.

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#179 Bericht door PA0ETE »

De rest klopt inderdaad wel. Als BOZ of HWB niet werken kun je eventueel ook een andere repeater proberen. Ik heb nooit geprobeerd of het bij PI3XDV werkt, dus ik kan niet garanderen dat hij het doet, maar probeer als dat niet werk eventueel een andere repeater.

Veel beheerders hebben liever niet dat hun repeater op die manier gelinkt wordt. De reflectors hebben vaak ruim capaciteit, daar kunnen er wel 100 aan hangen, maar de capaciteit van de repeaters is vaak beperkt. Bij een repeater waas ik vroeger beheerder van was, kwam dat doordat we de internetaansluiting van een bedrijf gratis mochten meebedenken.

Er is wel eens wat grappigs gebeurd door die manier van koppelen.

In Friesland was het in het verleden juist wel vaak de gewoonte dat alle hotspots en repeaters met een kleiner bereik aan de repeater in Drachten waren gelinkt. De voertaal van die regionale groep repeaters was doorgaans Fries. Repeater Drachten was dikwijls niet aan de landelijke reflector gekoppeld, maar af en toe wel. De gebruikers konden dat echter niet zien. Je kunt niet op je zendontvanger opvragen aan welke repeaters een reflector of een gekoppelde repeater hangt, dat is alleen op internet na te gaan. En zo is er een keer wrevel tussen een aantal amateurs in het zuiden ontstaan en de mensen in Friesland, toen Drachten een tijdje wat vaker aan de landelijke reflector hing. De Friestaligen hadden dat niet in de gaten, en zo waren er lange Friese gesprekken op de landelijke reflector hoorbaar met een lokaal karakter. Dat riep weer de ergernis van de zuiderlingen op, van wie er meerdere vonden dat ze zelf perfect Nederlands spraken, maar de Brabantse en Limburgse tongval van sommigen was voor veel Friezen weer niet goed verstaanbaar :-)

Het was niet echt een ruzie die erover ontstond of zo, het was vooral wrevel, en het was ook heel snel opgelost. Ik denk ook doordat al snel duidelijk was dat het een technische reden had en dat het geen boze opzet was. Maar het is wel grappig dat zo'n technische oorzaak tot dat soort misverstanden kan leiden.

Gebruikersavatar
PA0ETE
Berichten: 5689
Lid geworden op: 21 feb 2006, 00:59
Roepletters: PA0ETE
Locatie: Amersfoort
Contacteer:

Re: Hoe werkt D-STAR??

#180 Bericht door PA0ETE »

Ik heb zelf (naast mijn hotspot met roepletters) een DVMEGA. (Zie: http://www.dvmega.nl/ )

PD7HB mailde me in november een heel goedkope opzet voor een hotspot, die zowel voor D-STAR, DMR als Fusion en nog een paar andere mode's werkt. Zie zijn tekst hieronder:
De Pi Zero die je nodig hebt

https://www.kiwi-electronics.nl/raspber ... -pi-zero-w

De MMDVM hot spot die je nodig hebt

https://www.ebay.com/itm/MMDVM-Hots-Pot ... 2749.l2649

USB 230V naar 5V van de Action

https://www.action.com/nl-nl/p/maxxter-usb-lader-3/

En dan nog een USB snoertje maar dat heb je vast nog wel in een oude doos en anders ook via de Action en een 16GB SD kaartje voor 6.99 bij de Action.
Overigens is alle waar naar zijn geld. Als je een wat duurder product hebt, dan heb je ook goede nazorg, deskundig advies en firmware-updates waar je op kunt vertrouwen. Het deel van de pi-star-software waar de DVMEGA-hostpots mee werken is speciaal voor die hardware geschreven.

Plaats reactie